Επιπτώσεις του καπνίσματος

Κάπνισμα και αθλητισμός

Θα παραθέσουμε μερικά αποσπάσματα από μία Διπλωματική Διατριβή με θέμα Σχέση ανθυγιεινών συμπεριφορών (κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ), φυσικής δραστηριότητας, διατροφικών στάσεων και Δείκτη μάζας σώματος σε πρώην ελληνίδες αθλήτριες. Επικεντρωθήκαμε κυρίως στις επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία μας καθώς και τη σχέση που έχει με τον αθλητισμό.

Το κάπνισμα είναι η συχνότερη συμπεριφορά υγείας που προκαλεί θανάτους, οι οποίοι θα μπορούσαν να αποφευχθούν (Higgins & Conner,2003). Οι συνέπειες στον ανθρώπινο οργανισμό είναι πολλαπλές. Σύμφωνα με τον Doll και τους συνεργάτες του(2005) περίπου το 50% των ανδρών που είναι μόνιμοι καπνιστές, πεθαίνουν λόγο της συνήθειάς τους, το 25% από αυτούς πεθαίνει από καρκίνο του στομάχου (Forman,1991), από καρκίνο των πνευμόνων ( Giao et al.,1991 LaVecchia et al., 1991), από οστεοπόρωση (Krall & Dawson-Hughes, 1991; Mazess & Barden 1991; Slemenda, Hui, Longcope, & Johnston, 1989,) από αρτηριοσκλήρυνση (McGill,1990), από χοληστερίνη (Handa et al..1990).

Η έναρξη του καπνίσματος πραγματοποιείται σε πολύ μικρή ηλικία, ενώ σε όσο μικρότερη ηλικία γίνεται η έναρξη του καπνίσματος τόσο πιο πιθανόν είναι να γίνουν ενήλικοι καπνιστές(Chassin, Presson, Sherman, & Edwards, 1990). Υπάρχουν έρευνες οι οποίες σχετίζουν τη συμπεριφορά του καπνίσματος με τη συμπεριφορά της άσκησης. Για παράδειγμα οι Θεοδωράκης, Γιώτη και Ζουρμπάνος (2005) από σχετική βιβλιογραφική ανασκόπηση παρατήρησαν ότι η ένταξη προγραμμάτων άσκησης μέσα σε προγράμματα διακοπής του καπνίσματος είναι πιθανόν να ενισχύσου την προσπάθεια των καπνιστών να περιορίσουν ή να διακόψουν το κάπνισμα.

 Οι Θεοδωράκης και Χασάνδρα (2005) διερεύνησαν τις διαφορές μεταξύ ασκουμένων και μη ασκουμένων ως προς το κάπνισμα και παρατήρησαν, μεταξύ άλλων, ότι τα άτομα που ασκούνταν κάπνιζαν λιγότερο και ότι οι πρώην αθλητές κάπνιζαν λιγότερο από τα άτομα που δεν ήταν αθλητές. Υπάρχουν αντικρουόμενα αποτελέσματα σχετικά με τη σχέση του καπνίσματος και της άσκησης. Ανασκοπήσεις δείχνουν ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις για την επίδραση της άσκησης στη διακοπή του καπνίσματος ή τη μείωση του (Ussher, Taylor, West & Mcwen ,2000; 2005; Ussher,West, McEwen, Taylor, & Steptoe,2003) σχέση μεταξύ των δύο αυτών συμπεριφορών (άσκησης-καπνίσματος)

Για τον αθλητή, η χρήση καπνού μειώνει τα επίπεδα απόδοσης του και μπορεί να βάλει τέλος στην καριέρα του. Ακόμη και για εκείνους που κάνουν κάποια απλή σωματική δραστηριότητα με λιγότερο έντονους ρυθμούς, το κάπνισμα επηρεάζει την απόδοσή τους. Το κάπνισμα μειώνει την αναπνευστική ικανότητα των πνευμόνων, αυξάνει τον χρόνο ανάνηψης και εξουδετερώνει τα ενεργητικά αποτελέσματα της άθλησης και οποιασδήποτε μορφής σωματικής δραστηριότητας.

Βάσει ερευνών το κάπνισμα στους αθλητές έχει διαπιστωθεί ότι μειώνει την αντοχή (αναπνευστική λειτουργία), αυξάνει τους καρδιακούς σφυγμούς, μειώνει την μυϊκή δύναμη, την ευλυγισία, προκαλεί κόπωση, εξάντληση, δύσπνοια, πόνο και επηρεάζει τον ύπνο του αθλητή. Τα αποτελέσματα των ερευνών που διερευνούν το κάπνισμα αθλητών είναι διφορούμενα . Από την έρευνα των Pritchard, Milligan, Elgin, Rush και Shea (2008) παρατηρήθηκε ότι οι μη αθλητές κάπνιζαν καθημερινά μεγαλύτερο αριθμό τσιγάρων, από τους αθλητές. Όμως παρατήρησαν μια αλληλεπίδραση μεταξύ φύλου και αθλητισμού στο κάπνισμα, αλλά μόνο για τους άνδρες.

Ένα πρόγραμμα που είχε ως στόχο την προώθηση της υγείας, ερεύνησε την χρήση το καπνίσματος σε νεαρούς αθλητές με μέσο όρο ηλικίας 19,6έτη. Συμμετείχαν 163 αθλητές, οι οποίοι συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο, εξετάζοντας έτσι τη χρήση καπνών και τη γνώση των συνεπειών του καπνίσματος. Από τα αποτελέσματά τους φάνηκε ότι οι αθλητές γνώριζαν πολύ καλά τα αποτελέσματα της επίδρασης του καπνού στην υγεία. Αυτή η μελέτη παρουσιάζει ουσιαστικά τη χαμηλότερη χρήση καπνών μεταξύ αυτής της ομάδας των νέων αθλητών σε σχέση με το υπόλοιπο μέσο όρο. Αυτά τα συμπεράσματα προτείνουν ότι η συμμετοχή στον οργανωμένο αθλητισμό μπορεί να είναι ένας προστατευτικός παράγοντας ενάντια στη χρήση καπνών (Yakiwchuk, Stasiuk, Wiltshire, & Brothwell, 2005). Δεν υπάρχει όμως έρευνα που να διερευνά αν και κατά πόσο ο αθλητισμός σε αγωνιστική μορφή μπορεί μελλοντικά να αποτρέψει τον πρώην αθλητή από το κάπνισμα. 

Επιμέλεια Οικονόμου Τριαντάφυλλος

                 Καθ. Φυσ. Αγ. -Προπονητής Φυσικής Κατάστασης